توليد انواعي از صنايع دستي در مناطق عشايري و روستايي و نيز در شهرهاي استان فارس رواج دارد. بيشترين تعداد صنعتگران دستي در گروه بافته هاي داري – قالي، گليم و گبه – قرار دارد . پس از آن بايد از خاتم - خاتم سازي و خاتم كاري و پس از آن معرق چوب، منبت كاري چوب، ريزه كاري، نقاشي روي چوب سفال و سراميك سازي، كاشي معرق كاشي هفت رنگ و نقاشي روي سفال ياد كرد. از رشته هاي رايج در استان فارس طراحي و نگارگري ( نگارگري، گل و مرغ سازي، تذهيب و تشعير ) است. رنگرزي گياهي و استفاده از مواد ملونه طبيعي در رنگرزي خامه و ابريشم نيز كاري پررونق در استان فارس است. در زمينه فلز كاري و هنرهاي مرتبط با فلز نيز استان فارس از سابقه طولاني برخوردار و آثار نقره كاري و قلمزني روي نقره آن شاخص است. ساير رشته هاي صنايع دستي رايج در اين استان عبارتند از : دوخت لباسهاي محلي عروسك سازي، در پيكر تراشي، نمدمالي، سراجي، رودوزي هاي سنتي، بافتني ها، نقشه كشي فرش و گچ گليم.
|
گليم : در استان فارس بخش عمده اي از توليد گليم توسط زنان و دختران عشاير ساكن و كوچ رو قشقايي انجام مي شود. براي بافت گليم معمولاً از نقشه استفاده نمي كنند نقشه ها ذهني هستند و معمولاً از طرح هايي استفاده مي شود كه از نسل هاي گذشته به حال انتقال يافته و تغييرات جزيي در همان چهارچوب آداب و رسوم موجود در منطقه است.
قالي : هنر و صنعت بافندگي فارس در وهله نخست، هنري عشايري و در وهله دوم هنري روستايي است كه وابستگي به عشاير دارد . عشاير فارس بويژه قشقائي ها و ايل خمسه بيش از ديگر عشاير به اين هنر اشتغال دارند و روستائيان كه در مسير اين ايل ها زندگي مي كنند نيز به كار توليد قالي و ساير دستبافت ها مبادرت مي كنند.
گبه : گبه نوعي قالي گره بافته است با پرزهايي بلند كه حداقل يك سانتي متر و پودهاي متعدد (بين سه تا هشت پود در هر رديف) و معمولاً درشت بافت است . اين بافته معمولاً در ايلات و عشاير جنبه خود مصرفي دارد . در گبه هاي قشقايي برخلاف گبه هاي ساير نواحي ايران كه خودرنگ است، بافنده از رنگ ها و نقش هاي متفاوتي استفاده مي كند.
جاجيم : از بافته هاي عشاير قشقايي جاجيم است كه براي پوشاندن رختخواب و اثاثيه درون چادر استفاده مي شود از اين رو به آن «پوشن» نيز مي گويند.
رنگرزي سنتي : در شيراز و برخي ديگر از شهرهاي استان فارس، كارگاههاي متعدد رنگرزي با مواد ملونه طبيعي ( گياهي ) وجود دارد كه در اين كارگاهها با بهره گيري از مواد رنگزايي همچون نيل، اسپرك، خوشك، روناس و استفاده از دندانه هايي نظير زاج سفيد، زاج سياه و زاج سبز، اقدام به رنگرزي خامه و ابريشم مي كنند.
رند : رند، نوعي گليم بسيار ريز بافت و ظريف منطقه فارس است كه به آن سوزني هم مي گويند.
خاتم سازي : نام شيراز با خاتم توام بوده و نام خاتم، شيراز را به ذهن و خاطر مي آورد . چرا كه از دوره صفويه به اين سو، شهر شيراز به عنوان خواستگاه هنر خاتم سازي، مهمترين مركز خاتم سازي ايران بوده و هست و شاخص ترين خاتم سازان شيرازي چون صنيع خاتم، گلريز خاتمي، حكيم الهي و ... همواره سهم شايسته اي هم در توليد و عرضه آثار ممتاز خاتم و هم در تربيت نيروي انساني و خاتم سازان جديد داشته اند. خاتم شيراز به واسطه كيفيت مناسب و طرحهاي اصيل و مواد اوليه مرغوب، از جايگاه مناسبي در خاتم سازي ايران برخوردار است.
منبت كاري : در استان فارس و بويژه در شهر آباده، منبت كاري شهرتي ديرينه دارد و در اين شهر زيباترين آثار منبت چوب به صورت جعبه ها، صفحات شطرنج، مبلمان، ميز و ... عرضه مي شود. ضمن آنكه منبت كاري در شهر شيراز هم از رونق خوبي برخوردار است.
ساخت و قلمزني نقره : شهر شيراز به واسطه آثار تهيه شده از نقره و نيز قلمزني هاي شاخص انجام شده بر روي نقره كه با طرح هاي زيبايي از تخت جمشيد مشخص مي شود و به صورت گيره هاي استكان و ليوان، سيني و ظروف ديگر عرضه شده است.
حصير بافي : بوريا بافي و سبد بافي در استان فارس رواج دارد . بهترين نوع بوريا متعلق به شهر كازرون است . سبد بافي قشقايي ها از لحاظ شكل و نقش بسيار جالب است.
سفالگري : در فارس انواع ظروف سفالي ساده و لعابدار و انواع كاشي هاي هنري توليد مي شود.